Μεγάλη έκπληξη του έτους που φεύγει αποτέλεσε η εύρεση στην Πετρούπολη ενός τεράστιου θησαυρού αργυρών αντικειμένων, τα οποία άνηκαν στην διάσημη στο παρελθόν ευγενή οικογένεια των Ναρίσκιν. Οι ειδικοί είναι βέβαιοι, πως είναι το μεγαλύτερο εύρημα στα τελευταία 200 χρόνια, και ίσως όχι μόνο στην Ρωσία.
Ο μοναδικός θησαυρός βρέθηκε τον Μάρτιο κατά την διάρκεια των εργασιών αποκατάστασης στο παλιό αρχοντικό των Τρουμπετσκίε-Ναρίσκινι. Οι εργάτες όταν άνοιγαν τα πατώματα, ανακάλυψαν ένα κοίλωμα, το οποίο δεν υπήρχε στο σχέδιο, και προχώρησαν μέχρι ένα ερμητικά κλεισμένο δωμάτιο μεγέθους ενάμιση επί δύο μέτρα, το οποίο ήταν γεμάτο από κουτιά και πάνινα δέματα. Σε αυτά ήταν συσκευασμένα προσεκτικά τα παλιά αργυρά σκεύη. Όπως διευκρινίστηκε αργότερα, συνολικά υπήρχαν 2168 αντικείμενα. Και όλα σε άριστη κατάσταση, παρ’ όλο που βρίσκονταν αποκλεισμένα σε στενό χώρο σχεδόν εκατό χρόνια! Μερικά αντικείμενα ήταν περιτυλιγμένα σε εφημερίδες του 1917. Εκτός από τα ασημικά ανακαλύφθηκαν και κοσμήματα της κατηγορίας των ακριβών μπιζού, όπως επίσης παράσημα και μετάλλια. Αλλά το κύριο μέρος απ’ όλα αυτά αποτελούσαν βεβαίως τα σερβίτσια για τα επίσημα γεύματα – από τα ορεκτικά μέχρι το τσάι. Σε πολλά αντικείμενα υπήρχε το έμβλημα της οικογένειας Ναρίσκιν. Συν οι σφραγίδες των δεξιοτεχνών, όπως για παράδειγμα στο γαμήλιο σερβίτσιο για καφέ, το οποίο το δημιούργησε το 1836 για τους Ναρίσκιν ο τεχνίτης κοσμημάτων από την Πετρούπολη Ιόγκαν Κέιμπελ.
Σήμερα τον θησαυρό των Ναρίσκιν εν μέρει μπορεί να δει κανείς στην έκθεση «Τα μυστικά της Αγίας Πετρούπολης» στο Ανάκτορο του Κωνσταντίνου στα προάστια της Βόρειας πρωτεύουσας. Οι ειδικοί είναι βέβαιοι, πως το εύρημα παρουσιάζει υψηλή αξία. Σχετικά με το θέμα αυτό σε συνέντευξη στην «Φωνή της Ρωσίας» μίλησε η κριτικός τέχνης Ευγενία Φούρσικοβα.
- Η μουσειακή αξία τους είναι αναμφισβήτητη! Ένας τεράστιος αριθμός αργυρών αντικειμένων πολύ μεγάλης αξίας! Για τα μουσεία έχουν μεγάλη σημασία, διότι στην χώρα μας παρόμοια αντικείμενα είχαν απλώς χαθεί, διότι κατά τις πρώτες ημέρες της σοβιετικής εξουσίας τα αντικείμενα του 19ου αιώνα δεν θεωρούνταν ούτε ως αντίκες, ούτε ως αντικείμενα καλλιτεχνικής αξίας. Απλώς τα ξεφορτώνονταν και δυστυχώς το στρώμα αυτό του πολιτισμού έχει σχεδόν χαθεί, παρουσιάζεται πολύ αποσπασματικά. Και επειδή το εύρημα παρουσιάζει μια αξιοσημείωτη ακεραιότητα, η σημασία του για την Ρωσία, για την ανακατασκευή του πολιτισμού των ευγενών εκείνης της εποχής, είναι αναμφισβήτητο.
Σύμφωνα με τον ειδικό, ο θησαυρός των Ναρίσκιν παρουσιάζει τους καλύτερους τεχνίτες κοσμημάτων εκείνης της εποχής, όπως των Ρώσων, έτσι και των ευρωπαίων. Εκτός τούτων, μερικά αντικείμενα ήταν πιο παλιά απ’ ότι υπολογίζανε αρχικά, ενώ ορισμένες ευρωπαϊκές μάρκες δεν εκπροσωπούνται καθόλου στα ρωσικά μουσεία. Πολύ πιθανόν να υπάρχουν σε αυτό κάποια αντικείμενα, τα οποία είναι μοναδικά όχι μόνο για την Ρωσίας αλλά και για την Ευρώπη, υποθέτει η κριτικός τέχνης.
Δεν υπάρχουν αμφιβολίες, ότι το εύρημα αυτό θα έχει αναγνωρισμένη ιστορική και πολιτιστική αξία και θα θεωρείται πολιτισμική κληρονομιά του κράτους. Όμως να εκτιμηθεί η αξία του θησαυρού των Ναρίσκιν μέχρι τον πλήρη προσδιορισμό της σύστασής του είναι πολύ δύσκολο πράγμα. Λαμβάνοντας υπόψη την πληρότητα των σερβίτσιων, τον κατάσταση των ασημικών και το ότι ανήκαν σε υψηλή αρχοντική οικογένεια, ο λόγος μπορεί να γίνεται για εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια. Παρεμπιπτόντως, σύμφωνα με την ρωσική νομοθεσία, εάν το εύρημα αποκτήσει το καθεστώς της δημόσιας περιουσίας, το 50% της αξίας του μπορούν να το διεκδικήσουν αυτοί που ανακάλυψαν τον θησαυρό και οι ιδιοκτήτες του αρχοντικού. Η εταιρεία «Ιντάρσια», η οποία ασχολείται με τις εργασίες αποκατάστασης, στη συγκεκριμένη περίπτωση εκπροσωπεί και τις δύο περιπτώσεις. Όμως σύμφωνα με τον Αλεξάντρ Νόβικοφ, διευθυντή του τμήματος των δημοσίων σχέσεων της εταιρείας, άλλο είναι το πρόβλημα που τους απασχολεί. Οι υπάλληλοί της εξέφρασαν την πρωτοβουλία κατόπιν όλων των πράξεων εμπειρογνωμοσύνης, η συλλογή να τοποθετηθεί ακριβώς εκεί που ανακαλύφθηκε – στο αρχοντικό των Τρουμπετσκίε-Ναρίσκινι. Σε συνέντευξη στην «Φωνή της Ρωσίας» ο Νόβικοφ επεξήγησε:
- Θα ήταν πράγματι ενδιαφέρον: να δούνε την καθημερινή ζωή των ανθρώπων που ζούσανε κάποτε εδώ, στους οποίους άνηκε το αρχοντικό. Η ιδέα είναι να οργανωθεί εδώ ένα παραδοσιακό μουσείο με πρόσβαση των επισκεπτών.
Πολλά ρωσικά μουσεία είναι επίσης πρόθυμα να παραλάβουν την συλλογή. Όμως υπάρχει και μια άλλη πρόταση: να δημιουργηθεί νέο μουσείο. Έτσι, μέχρι να επιλυθεί το ζήτημα της «μόνιμης παραμονής» του θησαυρού, θα περάσουν τουλάχιστον δύο-τρία χρόνια.
