7 σημαντικά πράγματα για τον χρόνο


Ο “χρόνος” είναι ένα ουσιαστικό που χρησιμοποιούμε πολύ συχνά όταν μιλάμε ή γράφουμε, όμως παραμένει ακόμα μυστήριο. Παρακάτω παραθέτουμε τα κυριότερα συμπεράσματα από το συνέδριο «Setting Time Aright» που έγινε στην Δανία, και είχε ως θέμα συζήτησης τον “χρόνο’.
1. Ο χρόνος υπάρχει. Θα μπορούσαμε να το παραλείψουμε αυτό. Φυσικά υπάρχει ο χρόνος, αλλιώς πώς θα ρυθμίζαμε ξυπνητήρια μας; Ο χρόνος οργανώνει το σύμπαν σε μια διατεταγμένη σειρά από στιγμές, και ευτυχώς συμβαίνει αυτό γιατί αλλιώς φανταστείτε τι χάος θα προέκυπτε αν η πραγματικότητα ήταν εντελώς διαφορετική κάθε στιγμή που περνούσε. Το πραγματικό ερώτημα είναι εάν ή όχι ο χρόνος είναι θεμελιώδης χαρακτηριστικό του σύμπαντος, ή προκύπτει από κάτι άλλο. Παλιότερα πιστεύαμε ότι η «θερμοκρασία» ήταν ένα θεμελιώδες χαρακτηριστικό της φύσης, αλλά τώρα γνωρίζουμε ότι προκύπτει από την κίνηση των ατόμων. Όσο αφορά τον χρόνο, η απάντηση είναι ότι κανείς δεν ξέρει.
2. Το παρελθόν και το μέλλον είναι εξίσου πραγματικά. Αυτό δεν είναι ευρέως αποδεκτό, όμως θα έπρεπε να είναι. Διαισθητικά θεωρούμε ότι το «τώρα» είναι πραγματικό, ενώ το παρελθόν είναι κάτι σταθερό που αφορά μόνο τα βιβλία, και το μέλλον δεν έχει ακόμη συμβεί. Αλλά η φυσική μας διδάσκει κάτι αξιοσημείωτο: κάθε στιγμή του παρελθόντος και του μέλλοντος  εμμέσως προκύπτει από την τρέχουσα στιγμή. Αυτό είναι δύσκολο να το κατανοήσει κάποιος στην καθημερινή ζωή του. Άλλωστε δεν έχουμε πλησιάσει καθόλου στο να γνωρίζουμε τα πάντα για το σύμπαν, και ούτε θα φτάσουμε. Αλλά οι εξισώσεις δεν ψεύδονται. Όπως το έθεσε και ο Αϊνστάιν, «Φαίνεται πιο λογικό να φανταστούμε τη φυσική πραγματικότητα ως τεσσάρων διαστάσεων, και όχι ως τρισδιάστατη όπως πιστεύαμε μέχρι τώρα»
3. Ο καθένας βιώνει με διαφορετικό τρόπο τον χρόνο. Αυτό ισχύει σε όρους τόσο φυσικής όσο και  βιολογίας. Στη φυσική χρησιμοποιούσαμε την άποψη Ισαάκ Νεύτωνα για τον χρόνο. Όμως στη συνέχεια, ο Αϊνστάιν εξήγησε ότι πως το κάθε άτομο αντιλαμβάνεται τον χρόνο, εξαρτάται από το πώς ταξιδεύει μέσα στο χώρο (ειδικά όταν βρίσκεται κοντά στην ταχύτητα του φωτός), καθώς επίσης και από το βαρυτικό πεδίο (ειδικά όταν είναι  κοντά  σε μια μαύρη τρύπα). Από βιολογική ή ψυχολογική σκοπιά, ο χρόνος που μετριέται με τα ατομικά ρολόγια δεν είναι τόσο σημαντικός όσο ο χρόνος που μετριέται με το εσωτερικό ρολόι μας και τη συσσώρευση των αναμνήσεων. Αυτά συμβαίνουν με διαφορετικό τρόπο ανάλογα με το ποιοι είμαστε και του τι  βιώνουμε. Άλλωστε υπάρχει μια πραγματική αίσθηση κατά την οποία ο χρόνος κινείται πιο γρήγορα όταν μεγαλώνουμε.
4. Ζούμε στο παρελθόν. Περίπου 80 χιλιοστά του δευτερολέπτου στο παρελθόν, για να είμαστε ακριβείς. Χρησιμοποιήστε το ένα χέρι για να αγγίξτε τη μύτη σας, και το άλλο για να αγγίξτε ένα από τα πόδια σας, την ίδια ακριβώς στιγμή. Θα το αντιληφθείτε ως δύο ταυτόχρονες πράξεις. Όμως αυτό δεν είναι πραγματικό ! Προφανώς χρειάζεται περισσότερος χρόνο ώστε το σήμα να ταξιδέψει μέσω των νεύρων σας από τα πόδια σας στον εγκέφαλό σας (παρά από τη μύτη σας στον εγκέφαλο σας). Η εξήγηση είναι απλή: Η συνειδητοποίηση μιας αίσθησης χρειάζεται χρόνο για να πραγματοποιηθεί, και το μυαλό περιμένει για όλες τις σημαντικές πληροφορίες πριν βιώσει την αίσθηση. Πειράματα έχουν δείξει ότι η υστέρηση μεταξύ των πράγματα που συμβαίνουν και αυτών που αντιλαμβανόμαστε είναι περίπου 80 χιλιοστά του δευτερολέπτου.
5. Η μνήμη μας δεν είναι τόσο καλή όσο νομίζουμε. Όταν θυμόμαστε ένα γεγονός που συνέβη στο παρελθόν, ο εγκέφαλός μας χρησιμοποιεί μια πολύ παρόμοια τεχνική με αυτή που χρησιμοποιεί για να φανταστεί το μέλλον. Η διαδικασία μοιάζει λιγότερο με το «ξαναπαίζουμε ένα βίντεο» από την διαδικασία του «αναπαράγουμε κάτι από ένα χειρόγραφο.» Αν το χειρόγραφο είναι λάθος, για οποιονδήποτε λόγο, μπορεί να έχουμε ψευδή μνήμη που να είναι εξίσου ζωντανή ως αληθινή. Οι μαρτυρίες αυτοπτών μαρτύρων, αποτελούν ένα από τα λιγότερο αξιόπιστα αποδεικτικά μέσα που γίνονται αποδεκτά σε δικαστικές αίθουσες.
6. Η γήρανση μπορεί να αναστραφεί. Όλοι μας γερνάμε, είναι μέρος της γενικότερης τάσης του σύμπαντος για αταξία. Αλλά το ότι πρέπει να αυξηθεί η εντροπία του σύμπαντος, αφορά το  σύνολό του, όχι κάθε ξεχωριστά κομμάτια του. (Διαφορετικά θα ήταν αδύνατον να φτιάξουμε ένα ψυγείο.) Η αντιστροφή του χρόνου για τους ζωντανούς οργανισμούς είναι μια τεχνολογική πρόκληση, και όχι μια φυσική αδυναμία. Και πράγματι σημειώνουμε πρόοδο σε αρκετά μέτωπα: βλαστικά κύτταρα, και μάλιστα  ανθρώπινους ιστούς μυών. Πολλοί βιολόγοι ισχυρίζονται ότι κανείς δεν θα έπρεπε να βάλει στοίχημα ότι τα εγγόνια του δεν θα ζήσουν παντοτινά.
7. Η διάρκεια ζωής είναι ένα δισεκατομμύριο καρδιακοί παλμοί. Υπάρχουν απλοί νόμοι που συνδέουν τον  μεταβολισμό με τη μάζα του σώματος. Τα μεγαλύτερα ζώα, ζουν περισσότερο αλλά ο μεταβολισμός τους είναι πιο αργός, και κατά συνέπεια έχει βραδύτερο ρυθμό η καρδιά τους. Αυτά τα δύο (μεταβολισμός-καρδιακοί παλμοί) αλληλοεξουδετερώνονται, έτσι ώστε τα ζώα από τα μικρότερα μέχρι τα μεγαλύτερα έχουν διάρκεια ζωής περίπου ίση με ένα δισεκατομμύριο καρδιακών παλμών. Υπό αυτή την πραγματική έννοια, όλα τα ζώα ζουν το  ίδιο χρονικό διάστημα.

 
back to top

back to top